‘Het schuurt weleens in een gemeente, maar zo erg zie je het zelden’

‘Allereerst de bestuurderscultuur, waarin het elkaar kennen van groot belang is,’ zegt John Bijl tegen de krant. Daarnaast is de bestuurscultuur verziekt. ‘Dat zie je terug in de ruwe omgangsvormen. De politici kunnen geen onderscheid maken tussen politieke- en persoonlijke onenigheid. Maar democratie is niet het recht van de sterkste.’

‘Ik zit niet in de politiek om vrienden te maken”, schreef raadslid Jos Verveen (D66) op Facebook. Hij maakte de opmerking in de discussie of de Rotterdamse gemeenteraad wel of niet de hei op moet om de onderlinge sfeer te verbeteren. Die is er sinds het begin van deze raadsperiode niet beter op geworden. De oppositie verwijt coalitiepartijen gebrek aan toegankelijkheid. Het college beschuldigt de oppositie niet constructief te zijn. Niemand in de raad, met uitzondering van D66, lijkt Leefbaar Rotterdam nog te pruimen.

Die heidag, een paar uur met elkaar nadenken over hoe we met elkaar omgaan, zit er voorlopig niet in. Meerdere raadsleden deden het idee al snel als een knuffelsessie af. Jammer, want de diepe kloven om en in de coalitie staan het functioneren van de volksvertegenwoordiging als geheel in de weg. Liever vallen raadsleden over personen dan dat ze het debat aangaan. Grote woorden worden niet geschuwd. Vooral Leefbaar moet het daarbij ontgelden. De grootste fractie in de gemeenteraad werd in de eerste vergaderingen van dit politieke seizoen al ‘populistisch’, ‘goedkoop’ en zelfs ‘egoïstisch’ genoemd, het laatste zelfs door coalitiepartner CDA.

Hoe disfunctioneel en onprofessioneel dergelijk op de man spelen ook is, helemaal onbegrijpelijk is de houding niet. Bij verschillende onderwerpen werd van links en meer links vergeefs de hand naar Rotterdams meest rechtse partij uitgestoken. In een debat over de vermeende toename van het aantal drugsrunners rondom Rotterdam Centraal wilde GroenLinks bijvoorbeeld graag met Leefbaar optrekken in het vermanen van burgemeester Aboutaleb, die de situatie niet serieus genoeg zou nemen. In het debat over de A15, waar een ruime meerderheid het standpunt van Leefbaar steunde, koos de fractie voor een harde aanval op notabene gelijkgestemden. En het door coalitiepartner D66 aangeboden frame in Rotterdam alleen ‘vluchtelingen’ op te vangen en geen ‘asielzoekers’ ontging de partij volledig.

Liever sluit Leefbaar zich af voor hulp en houdt de ogen obsessief op een voorlopig nog imaginaire verkiezingsstrijd met een Rotterdamse PVV. Bij elk debat lijkt de partij zich verder te isoleren, slechts overeind gehouden door de zich steeds ongemakkelijker ogende fracties van D66 en CDA.

Steeds vaker krijgt het publiek een spektakelshow voorgeschoteld waar één partij zich overschreeuwt en er dan vooral wordt gedebatteerd of dat wel kan.

Dat mag goed zijn voor de amusementswaarde, het gaat wel ten koste van de inhoud.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 25 september 2015

‘Ontzettend mooi dat de minister-president zich hierover uitspreekt, maar het moet wel een vervolg krijgen,’ zegt Bijl. Hij snapt dat de minister-president van een kabinet met ondermeer CDA en VVD zich hierover uitspreekt, maar hij snapt niet waarom Mark Rutte hierover op een VVD-congres over begint.

Bijl is benieuwd met wat voor speech Rutte vandaag komt, want de toespraak die hij eerder gaf, past volgens Bijl niet helemaal bij hem. ‘De speech van afgelopen vrijdag zou ook niet misplaatst zijn in de troonrede.’