Johnas van Lammeren, Beste raadslid van Nederland

Op 20 maart werd in Paradiso bekend gemaakt wie van de vier finalisten de komende vier jaar de titel beste raadslid van Nederland mag dragen. De finale was live te volgen bij een extra radiouitzending van WNL Haagse Lobby.

De jury prees Johnas om zijn strategische geslepenheid en roemde zijn vermogen om met ogenschijnlijk kleine beleidsvoorstellen grote politiek te bedrijven én overwinningen te behalen voor zijn eigen politieke agenda.

Voorafgaand aan de finale heeft de organisatie besloten de website van het beste raadslid offline te halen, omdat geprobeerd was de tussenstand te manipuleren door middel van een zogeheten Brute Force-aanval. Daarbij is geprobeerd kwetsbaarheden van de site te vinden en misbruiken. De aanval is gelukkig mislukt, zo blijkt uit uitvoerig onderzoek. Tijdens de finale uitzending van omroep WNL werd de stemming voor korte tijd weer geopend om zo alle vier de finalisten nog een kans te geven om stemmen te werven. De winnaar is (zoals eerder beschreven in de voorwaarden) voor 50% bepaald door online stemmen (25% tot en met 18 maart en 25% tijdens de live uitzending) en voor 50% door de vakjury.

Nourdin El Ouali was de publiekswinnaar met de meeste stemmen. De jury omschreef hem als ‘Een krachtig opiniemaker die het debat opzoekt, blijft luisteren naar zelfs zijn meest felle opponenten binnen én buiten het politieke domein.’ 

Het volledige juryrapport is hier terug te lezen.

Het aantal voorkeursstemmen neemt de laatste decennia alleen maar toe. Zo ook bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorige week. Toch zal een aantal gekozenen dat niet als een aanleiding of aanmoediging zien om de zetel in te nemen. Maar liefst 14 kandidaten haalden genoeg voorkeursstemmen om een zetel in te nemen. Vier ervan zeggen hun plek in de raadszaal toch niet in te nemen. Niet fraai, vindt Bijl. Hij reageert op Omroep Flevoland.

Als mensen een voorkeurstem op je uitbrengen is dat niet niks, dat betekent dat ze je vertrouwen, en graag zien dat je namens hen opereert. En dan zeg je ‘Laat maar zitten’.

Naast voorkeurskandidaten zijn er ook enige aspirant-wethouders gekozen. Ook deze zijn niet voornemens hun zetel lang in te nemen.

‘Je staat daar op om in de gemeenteraad te gaan, niet voor iets anders’, zegt Bijl. ‘Het is ook zo dat kieslijsten bovenaan bevolkt worden door mensen die eigenlijk wethouder willen worden, en die nooit het plan hadden om in de gemeenteraad te komen. Dat is schandelijk.’

Politici staan bekend om hun vermogen met elkaar van mening te verschillen. Dat is immers hun werkt. Toch weet iedere politicus – en snapt iedere kiezer – dat samenwerken in de raad noodzakelijk is.

Vooral na campagnevoeren moet er soms even aan gewerkt worden daar weer grond voor te vinden. ‘Ik moedig ze dus aan om samen een biertje of kopje thee te drinken,’ zegt Bijl.

Bijl snapt dat het in de beeldvorming misschien raar overkomt dat iemand een biertje drinkt met zijn of haar ‘vijand’, maar volgens hem is dat niet terecht. ‘Inhoudelijk en wat betreft stijl verschillen politici misschien van elkaar maar vaak hebben zij wel dezelfde motivaties om de politiek in te gaan.’ Alle politici willen iets betekenen voor hun dorp of stad.

Meer mensen naar de stembus is natuurlijk goed. Volgens Bijl zal de groei in het aantal stemmers alleen nog maar toenemen. ‘Omdat er meer mobiele stembureaus zijn, stemmen mensen steeds vaker ’s avonds. Dan zie je vaak een sterke toename van het opkomstpercentage.’

Van de uitslag zelf verwacht Bijl niet verrast te zijn. ‘Leefbaar zal gewoon de grootste worden,’ meent Bijl. De formatie hoeft, ondanks de verwachte politieke versplintering, geen probleem te worden volgens hem. ‘Als mensen over hun eigen schaduw heen kunnen springen zijn er dingen mogelijk, als wethouders bijvoorbeeld namens meerdere fracties worden voorgedragen.’

Minister Ollongren maakte deze week bekend dat ruim 2400 raadsleden uit kleine gemeenten tot 24.000 inwoners evenveel geld krijgen als hun collega’s bij middelgrote gemeenten. Dat komt neer op 959 euro per maand. En dat met terugwerkende kracht vanaf de verkiezingen in maart van dit jaar.

De regeling gaan met terugwerkende kracht in en betekent een flinke toename van hun vergoeding. Die was ruimschoots te laag. ‘Ze kregen minder betaald dan een pizzakoerier,’ rekent Bijl voor.

Raadsleden krijgen een steeds ingewikkelder takenpakket. Dat wordt onderschat. In een kleine gemeente moeten raadsleden veel meer dossiers doorpluizen. Van jeugdzorg tot de omgevingswet. En het gaat – ook bij kleine gemeenten – om miljoenen euro’s waaraan raadsleden hun fiat moeten geven.

Zondagochtend werden de vier finalisten bekend gemaakt. Het publiek kon daarop opnieuw hun stem uitbrengen op deze vier kandidaten. De website GeenStijl plaatste vervolgens een oproep om te stemmen op CDA’er Rick Brink uit Hardenberg, om te voorkomen dat Rotterdammer Nourdin el Ouali (NIDA) zou winnen en zo ‘het land te redden’.

Er volgde een tegenoproep om vooral wel op Nourdin El Ouali te stemmen. Dit monde uit in een overvloed aan stemmen waardoor het gisteravond technisch onmogelijk werd gemaakt om nog te stemmen. ‘Er is geprobeerd om de tussenstand te forceren, door via een brute-force aanval te proberen om kwetsbaarheden in de site te misbruiken. De aanval is mislukt, maar de verkiezing hebben we wel stilgelegd.’ zegt Erik van Bruggen, namens campagnebureau BKB, in NRC.

De jury, bestaande uit campagnebureau BKB, omroep WNL, de Volkskrant en het Periklesinstituut, betreurt het dat de verkiezing, die juist bedoeld is om aandacht te vragen voor de gemeentepolitiek met de oproep van GeenStijl gekaapt is door identiteitspolitiek.

Hoewel online stemmen momenteel niet meer mogelijk is, gaat de verkiezing zelf wél door. In het reglement staat dat de winnaar voor 50% wordt bepaald door online stemmen en voor 50% door de vakjury. De jury beraadt zich momenteel nog op hoe ze de publieksstemmen nu mee kan nemen. Daarnaast kijkt ze naar de vier finalisten zelf en hun verdiensten als raadslid. De Volkskrant maakte van alle vier de kandidaten een profiel.

Morgenavond, 20 maart, wordt in Paradiso bekend gemaakt wie van deze vier raadsleden zich het beste raadslid van Nederland mag noemen.

In februari verschenen twee boeken over gemeentepolitiek. Dorpspolitiek, door Martijn Bolkestein en Meindert Fennema, en Gemeente in de genen, door Wim Voermans en Geerten Waling. Beide boeken zijn kritisch over de staat van de lokale democratie – lage opkomsten, gekrakeel, intriges, onwil, onvrede, schaalvergroting, decentralisering, technocratisering en mismanagement.

Maar de gemeente is een onmisbaar onderdeel van onze democratie. En problemen zijn er om op te lossen. En die oplossingen zijn er genoeg – met voorbeelden uit het verleden en uit het buitenland, van de gekozen burgemeester tot het stoppen van de schaalvergroting; van terug naar oorsprong tot grote hervorming.

De vier schrijvers leggen elk een oplossing voor aan de jury en het publiek – dat uiteindelijk mag stemmen. De jury bestaat uit Chris Aalbers en John Bijl.

Op woensdag 7 maart stond de jury van Het Beste Raadslid voor de zware taak om uit 50 uitstekende lokale volksvertegenwoordigers een keuze te maken voor de volgende ronde van de verkiezing van het Beste Raadslid van Nederland.

Met de verkiezing van het Beste Raadslid van Nederland vragen we aandacht voor het belang van lokale politiek. We geven gemeenteraadsleden een landelijk podium om hun vak en hun verdiensten van de afgelopen jaren aan een breder publiek te laten zien. Nu steeds meer taken op de schouders van gemeenten rusten, zijn goede raadsleden immers belangrijker dan ooit.

De jury, bestaande uit Campagnebureau BKB, de Volkskrant, omroep WNL en het Periklesinstituut meent dat de 12 kandidaten die doorgaan naar de tweede ronde staan voor wat goed raadswerk vermag: een sterk ontwikkelde visie hebben op de gemeentelijke samenleving, deze in woord en daad, in én om de raadszaal aan de man brengen en middels het raadswerk (debat, moties en amendementen) een onmiskenbare invloed hebben op het gemeentelijk beleid.

Van alle ingezonden kandidaten selecteerde de jury alleen uit de 50 genomineerden die in de eerste publieksronde de meeste stemmen vergaarde. Onze beoordeling richtte zich op de vaardigheden en resultaten in het raadswerk; het aantal behaalde stemmen – een aanwijzing voor de populariteit van de kandidaten – hebben we gepast mee laten wegen in ons oordeel. Wij zijn er van overtuigd dat deze lijst het beste in raadsleden vertegenwoordigt. Met trots en bewondering presenteren wij hen u voor de volgende ronde.

  • Ayfer Koç, Enschede
  • Irene Korting, Dronten
  • Johnas van Lammeren, Amsterdam
  • Marjet Woldhuis, Groningen
  • Matthijs ten Broeke, Zutphen
  • Nourdin El Ouali, Rotterdam
  • Richard Mos, Den Haag
  • Rick Brink, Hardenberg
  • Rik Thijs, Eindhoven
  • Roy Bouten, Horst aan de Maas
  • Sophie van de Meeberg, Haarlemmermeer
  • Willemien Treurniet, Middelburg

Lees hier het volledige juryrapport voor een uitgebreide toelichting.

De finale vindt plaats aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen, op 20 maart, in Paradiso. In een live uitzending van omroep WNL strijden de vier finalisten met het hoogste aantal stemmen tegen elkaar. Tickets en meer informatie over het programma deze avond vind je hier.

‘Het triest hoe er met elkaar werd omgegaan,’ zei raadslid Rick Joosten (LPG) in een commissievergadering. Ook de Mystery Burger van Binnenlands bestuur was het opgevallen. Hij noemde de raadsvergadering van december 2017 in zijn column ‘een schimpshow‘.

Dat moet nu gaan veranderen, schrijft De Gelderlander. ‘Fatsoen moet je doen. Respect voor elkaar en elkaars mening is de norm,’ aldus raadslid Ben Peters (CDA).