Wel gekozen, niet in de raad

Te druk. Niet verwacht. Of ‘had liever wethouder geworden’. Elke gemeenteraadsverkiezingen zijn er altijd wel een paar gekozenen die afzien van hun zetel. ‘Jammer,’ zegt Bijl tegen Binnenlands Bestuur. ‘Je staat op een kandidatenlijst om in de gemeenteraad te gaan, niet voor iets anders. Zeker als mensen een voorkeurstem op je uitbrengen is dat niet niks. Mensen vertrouwen je, en zien graag dat je namens hen opereert. Dat schept verplichtingen.’

Ook zogeheten lijstduwers zijn Bijl een doorn in het oog. Vuistregel moet volgens Bijl blijven: wil je niet in de raad, ga dan niet op een lijst staan.

Vooral lijstduwers en mensen die alleen wethouder willen worden, irriteren de bestuurskundige. Hij vindt het schandelijk dat kieslijsten bovenaan bevolkt worden door brutale would be-wethouders die nooit het plan hebben om in de gemeenteraad te komen. En lijstduwers, waarom vullen die hun steun aan een partij niet op een andere manier in ‘in plaats van de kieslijst te misbruiken’?

Één reden om de zetel niet in te nemen kan Bij zich wel voorstellen: teleurstellende verkiezingsuitkomsten.

 Soms moeten mensen sneuvelen om een nieuwe lijn te kunnen inzetten.

Voor één categorie afhakers kan hij wel waardering opbrengen: mensen die opstappen na een groot verkiezingsverlies, zoals de PvdA-fractie in Apeldoorn en de Rotterdamse SP-fractievoorzitter Leo de Kleijn. ‘Een legitieme reden. Soms moeten mensen sneuvelen om een nieuwe lijn te kunnen inzetten.’

De medewerkers van het Periklesinstituut zijn diep geraakt door het plotselinge verscheiden raken van Pieter. De afgelopen jaren werkte we meermaals met Pieter samen. We kennen Pieter als betrokken, kordaat en vooral een openhartig bestuurder. ‘Een warm mens en een stoere bestuurder,’ zegt John Bijl.

‘Zijn gulle lach en warme persoonlijkheid worden niet gauw vergeten,’ denkt John. Het verrassende overlijden maakt flink wat emoties los. ‘Een ongekunsteld, vrolijk mens met een groot hart en onstuitbare levenslust,’ schrijft D66-partijvoorzitter Letty Demmers, de partij waar Smit lid van was, op Twitter. ‘De echte Grote Vriendelijke Reus,’ zegt oud-burgmeester van Uithoorn en oud-burgemeester-klasgenoot Dagmar Oudshoorn op het zelfde sociale medium.

De Groiningse Commissaris van de Koning René Paas zal zich ook de kordate Pieter Smit herinneren. ‘Groot, sterk en standvastig,’ zegt de CdK tegen Dagblad van het Noorden. ‘Hoe warm en toegankelijk Pieter ook was, hij kon ook de strenge burgemeester zijn,’ herinnert John. Hij zag de raadsvoorzitter meermaals beide capaciteiten inzetten om de politieke besluitvorming in goede banen te leiden. ‘Pieter was nooit te bang om zich zelf te zijn,’ vindt John Bijl. ‘Een iconische burgemeester,’ meent ook René Paas.

Met het plotselinge overlijden van Smit is niet alleen het burgemeestersambt een voorbeeld verloren, maar ook de gemeente Oldambt een warm, betrokken en strijdbare inwoner. En wij een goede vriend. We wensen alle nabestaanden, collega’s op het gemeentehuis en inwoners van Oldambt veel sterkte.